Ilemu Rimbo

Foto by google

Manuruik curito, dahulu zaman saisuak, sabalun Bulando masuak, Mak Inggih jadi ungku palo di sabuah kampuang. Tasabuik baliau tagak tali. Takah indak ado nan bisa manggantikannyo. Sabab baliau bakawan jo toke toke kayo. Walau  banyak upek dari  puji, nan baliau santai santai sajo. 

Mak Inggih tu tamasuak urang mujua. Sabab dalam iduik ko urang bodoh kalah dek urang cadiak. Urang cadiak kalah dek urang kayo. Urang kayo kalah dek urang baruntuang. Urang baruntuang kalah dek urang mujua. Urang mujua nan jadi pemenang.

Mako Inggih disabuik mujua.  Sabab, ndak ado potongan ungku palo tu di badannyo. Ba itu juwo dari kapandaiannyo. Tapi karano induak samang picayo, sarato urang banyak pulo maagiah suaro kutiko pamilihan, mako taangkek baliau jadi pucuak nagari. 

Kecek masyarakat  maso itu, banyak kecek Mak Inggih ndak sasuai jo nan dipabueknyo. Karano tu ado pihak kurang suko jo baliau. Tapi karano  Inggih maso sikola baraja ilemu pangatahuan alam, mako dinyo salasai sajo manampuah rimbo rayo.

Caro Mak Inggih mamimpin, samo takah urang  masuak hutan. Ndak paralu didanga bunyi bunyi  binatang sakaliliang awak. Taruih sajo bajalan supayo sampai ka subarang. Ba itu ilemu rimbo jo nurani nan dipakai Mak Inggih.

Kok ado harimau maambek, agiah an kambiang ka harimau tu, padia harimau asiak makan kambiang. Kok ado ula mangango agiah ayam ka ula tu, sampai tacakiak ula tu makan bulu ayam. Kok tibo buayo putiah daguak, agiah an kijang ka buayo tu, biya tasakek tanduak kijang di paruik buayo. 

Pokoknyo kasado nan mangaduah pajalanan,  disalasaian  jo nan ado di jalan. Ba itu caro Mak Inggih mamakai aka  jadi ungku palo. Ado nan mintak gala agiah gala. Ado bakandak kurisi,  agiah kurisi. Ado nan awih agiah aia. Kok mintak makan agiah nasi. Ado mintak pangkek agiah pangkek. Nan paralu sa isi nagari hanok. 

Kok ado  nan  manyalak dari baliak tabiang, anggap sajo inyo jago lalok. Kafilah tatap bajalan. Ndak paralu dihirau. Biya sajo nan manyalak tu mangango dari pagi sampai pagi. Beko inyo ka hanok surang  kalau lah latiah.

Sakali dubalang malapor ka Mak Inggih, baso bareh abih dalam kampuang. Jawek Mak Inggih utang sajo ka kampuang sabalah. Ado lo mangecek jalan balubang, jawek Inggih imbau sajo tukang kampuang sabalah utang sajo dulu. Upah cat kantua lun babayia Mak, kecek nan lain.  Mak Inggih manjawek pinjam ka kampuang sabalah.

Wali joroang mambawo kaba anak nagari kurang  balanjo. Jawek Mak Inggih tunggu kiriman utang dari kampuang sabalah. Tarakhir bandahara nagari maagiah kaba baso utang lah banyak. Mak Inggih sanyum sajo. "Kok ado pitih kito bayia. Kok alun ado pitih, bajanji kito dulu." 

Dek Mak Inggih hiduik ko damai sajo, sasuai jo pituah: tak kayo, barani pakai. Alah baialan, alun mintak janji. Manjalani hiduik  ndak buliah  ragu. Tampuah sajo. Kok ado nan bisa dilego yo dilego. Hari sahari baharago. Ado nan bisa dipajak yo dipajak. Kok tak di urang, tantu di awak. 

Ado nan mangecek maso itu, bisa ancua nagari di tangan Mak Inggih. "Paja tu seteres mah,"  baleh Inggih sambia galak jo konco konconyo.

Curito ko takana dek Mak Uniang, sudah sumbayang subuah sapulang musajik pagi tadi. Bibia Mak Uniang manggarik ka bacurito. Tapi ndak jadi.

Malanca batanyo, "Ado curito baru pagi ko Mak?" 

"Beko waden curitoan, seteres waang mandanga," jawek Mak Uniang sambia manggosok kaniang.

Malanca tahaniang......

Penulis : Ampera Salim
Previous Post Next Post